Dieter Harhues

Wat ick no vertellen mott

Vertellsels un Riemsels in mönsterländsket Platt

Wat in düt Book staiht

Vüörwaort

Dat spassige Wiärks met de Tiäne

Polsisten häbt auk Familigen

Dat Türkenvolk un Erdogan

Wahljaohr

Auk de Jagd häört no bie’t Mönsterland

De Driewjagd un dat drüge Endken

Jagd

Kartuffeln schellen

An wat ick bie dat CHIO dacht häb

Fraulüe-Football in Holland

Schwienekoteletts schmiet’t se di boll nao

Fiefhunnert Diers bie diärtig Muorn

Üöwerall staiht „SALE“

De hümpelige Rollator

Met de Iesenbahn twiärs düör Mönster

„Ick will äs wier nao Mönster föhrn“

Een Buer will nao Mönster

Wat mäcks met’t Rad bie Schnei un Ies?

Ick was up Mönsters Wiehnachtsmarkt

Verdiärwt Politik den Charakter?

Kien Schutzengel mähr

Jagdsprüëke

To viël „Zid“

De gröttste Windmüël wiet un siet

Kien Ei bie’t Fröhstück?

Diers bie mi in’n Gaorn

Wat wätt ut uëse Duorp?

„Wi föhrt leiwer nao Telligt“

Wat dais Du, Kristkind, uës seggen?

Sankt Bürokratius is mien Frönd nicht

Wat för‘n Janhagel in de Politik

Piëkvüëgel

Logik

Blomen failt no an viële Stiärn

Mien Mönsterland

Buorgen un Schlüöter int Mönsterland

Biëke int Mönsterland

De Schwienkraom met de Diesels

Wat doot de Lüe met de Miljonen?

De niemodske Sklavenhannel

Football

Wat is Kunst un wat nich?

Wat’m no iäten kann, schmitt’m nich wegg

Waoto mott’n Auto 585 PS häbben?

Vandage häbt se alle iähr Telefon bie sick

Will Schäuble Mönster arm maken?

Rentners gaoht nao Bulgarien

Dat Unwiessien fäng buoben an

Bie’t Trüggekieken

De nagelniee Bahnhoff

Mien Krankenrullstohl

Pliäge för kuorte Tied

Wäörde

Über den Autor

Vüörwaort

Wat ick no vertellen mott, leiwe Lüe, dat söllt ji nu gewahr wärden. Ick häb in de leste Tied iälke haugdütske Böker schriëwen, un dao sint all Lüe dao west, de mi froggt häbt, of ick kien plattdütsket Book mähr schriewen wull.

Un nu sin ick no eenmaol daomet togange west, aower düt Maol gait dat mähr üm dat Liäwen, wat wi nu alle Dage to saihn un to föhlen kriegt, un nich mähr so viël ut uraolle Tieten. Aower nich alle Vertellsels sind glootnie.

Un dao is viël to saihn, wat nu so löpp, äs et nich laupen söll. Un miästendeels gaiht et dao auk üm de Politik, de vandage boll üöwerall eene Rulle spiëlt. Nu hett dat jau wull: „Suup di vull un friät di dick un haoll de Muul van Politik“, aower dat lött sick lichter seggen äs doon.

Nu denkt äs an Amerika met den unwiesen Trump, an de Türken met iähren verdeubelten Erdogan, of auk an düssen Twiärsdriewer un Speckmöppel in Nordkorea. Sall’m dao nich üöwer küern of auk schriewen? De Lüe, well no den lesten Krieg beliäwt häbt, de wärdet alle Dage weiniger. Aower auk de iähre Kinnerskinner müët no gewahr wärden, wat passeeren kann, wann’t Volk sick verdummdeubeln lött.

Aower dat sall nich heiten, dat düt Book miäst met söcke Malässen to doon hätt, näh wat!

Auk van mi un ju, leiwe Frönne van uëse plattdütske Spraoke is wat in düt Book to finnen. Aower ick schriewe düt Maol kien Döhnkesbook, dat hett apatt nich, dat et nicks to gnöcheln giff in düt Book.

Wat nie is an düt Book, dat sint de schwattwitten Fotobeldkes, de ick söffs makt häb, un van miene Frau Gisela sint auk wecke daobie.

Un nu mott ick auk no een Wäörtken üöwer miene Schriewiese klaor maken. Ick schriew mien Platt so, äs et bie mi un miene Naobers küert wätt, aower ick häb kienen plattdütsken „Duden“ an de Hand of in mienen Kopp. Un et kann auk sien, dat ick mankst een Waort so un’n anner Mal wier anners schriewe. Dao haoll ick et met eenen Schriewer ut Amerika, un de hät seggt: „Well nich een Waort maol so un auk wier anners schriewen kann, de hät kiene Fantasie!“

Un de dat seggt hät, dat was Mark Twain, un ick glaiwe, dat viële Lüe no an sienen „Tom Sawyer“ trügge denken küënt.

Bie de Riemels sint auk no wecke, de all in eent van miene äölleren Böker stönnen, aower dat is nu all rund diärtig Jaohre hiär. Daorüm will ick de miene nieen Liäsers auk gään günnen.

Wann nu een Liäser togaiht un schriff of segg, düt niee Book van mi wüör’n „Nüörgelbook“ wuorn, dann sall he mienthalwen Recht häbben un behaollen. Apatt wann ick mi nu ümkieke, wu dat in miene Naoberschopp un drümto in de wiede Wiält löpp met viele Saken, dann kann’k daoto nich stillschwiegen. Un villicht wüör’t biäter, wann viële Lüe dat auk nich daien. Un dat gellt iärstan för uëse Politikers.

Un nu, leiwe Liäsers (Fraulüe so guëd äs Mannslüe), wünsk ick ju viël Plaseer bie’t Liäsen un dao, wao et neidig is, auk bie’n lück Naohdenken!

Mönster, in’n Summer 2019 Dieter Harhues

Doppelmühle bei Haus Langen in Telgte-Westbevern

Dat spassige Wiärks met de Tiäne

Wann’m äöller wätt, hät’m so allerlei Malessen. Dao seggt wat Lüe nu: „De Lack is aff!“ Aower wann’t män alleen de Lack wüör, könns no guëd tofriär sien. Wat’m aower nich so gärn quiet wätt, dat sind de Tiäne. Aower dat gait all fröh loss. De iärsten, de Wann’m äöller wätt, hät’m so allerlei Malässen. Dao du miästtieds quiet wäss, dat sind de Tiäne, de sick Klookheitstiäne nömt.

Wann de di van den Tanndoktor trocken wärdt, kans van Glück seggen, dat di de Vernüll nich auk met harutrocken wätt.

De alleriärsten Tiäne, de du verluorn häss, de häss in de Tiet all langnoog vergiäten. Dat wäörn diene Miälktiäne. De gongen miästan van söffs aff, un et sind niee Tiäne auk van söffs wier naohwassen.

Aower dat met dat Naohwassen, dat gaff’t män eenmaol in dien Liäben. Ick weet nich, wat sick uëse Härguod daobie dacht hätt.

Waorüm he dat seggen droff, wull düsse Dage Jans van sienen Frönd Tönne wiëten. Un de hät antert, dat de Här dao wull’n lück möde west is, weil he een Dier biäter utstaffeert hät äs uës Mensken. Daobie soll de Mensk sotoseggen dat höggste Dier vant Paradies west sien, nämlick sien Mesterdeel.

Un nu wull Jans apatt gau wiëten, wecket Dier biäter dran wüör äs he söffs. Un dao sagg Tönne em: „Dat ligg daodran, dat du nich äs Krokodil of äs Haifisk up de Wiält kuomen bis, weil bie de Diers de Tiäne naowassen doot, un dat een ganzet Liäben lang.“

„Dat is waohr! Dao könns viël Geld behaollen, wat nu de Tanndoktor krigg. Dao kümps met’n Dusender nich äs ut!“ gaff sick Jans nu ant stüënen. „Jau, jüst äs du’t seggt häss, un wann de Tanndoktor un siene togehäörigen Handwiärkers de düren Tiäne makt häbt, dann kanns auk nich forts wier in’n Appel bieten. Dao mott miästan no viël ännert wärn, bes du dat kanns. Un daoto moss auk no so’n Tüüg kaupen, waomet du di dat Gebiët int Muul kliäben kanns! Met all düsse Malässen hät so’n Krokodil kiene Last! Oh mien leiwe Härguod, hars nich bie us auk sowat maken konnt. För de Mensken sind alleen de Krokodilsträönen üöwerbliëwen. Aower dao hollt wull de miästen Lüe nich so viël van, un dat is auk guëd so!“

Pfau im Mühlenhofmuseum Münster

Polsisten häbt auk Familigen

Bie de deelwiese grülicken Tostänne bie düsse Weherie met düssen „G20-Gipfel“ in Hambuorg wussen drächterhiär eene Masse Lüe, wu man’t biäter hädde maken küënen. Un daobie gong dat auk üm de Dusende van Polsisten, de dao iähren Denst maken mossen. Dao gaff et üöwerall Nüörgeler, un to-iärst harn de Lüe wat üöwer den Plan van de höggsten Polsisten to bequatern.

Nu is dat aower so, dat’m alltied nao eene Sake mähr gewahr wuorn is äs vüör eene Sake, un et giff bie dat ganze Wiärks kienen Spökenkieker, de all vüörhiär weet, wat up de Mensken tokümp. Aower naohiär häs mähr äs dusend Klookschieters, de mennt, so’n Polseibaas könn in de Tokunft luern. Aower dat kann de pattu nich!

Man konn daomet riäken, dat dao so’n Janhagelvolk van üöwerall bieneenkuomen wull, aower dat düsse Verbriäkers so ruhbästig toschlaon wullen, konn’m nich so akraot wiëten.

Dat was jau wull viël mähr äs int Näppken gait!

Nu mottt’m sick üöwerleggen, wu dat Liäben van’n Polsisten dao aflöpp. He is früëmd in de graute Stadt, he weet nich, wat up em tokümp, un dao flaigt auk no Steene, Pullen un de so genömten Molotowcocktails up em to.

Sall he dao den grauten un tapperen Helden spiëlen un sick met dat Janhagel harümschlaon, un dat auk no, wann siene Kumraoden leiwer lockut gaot. Wat hät he gewunnen, wann he bie söcke Gelegden siene Gesundhait of auk no sien Liäben riskeeren sall? Sall he dao nich iärst äs an siene Familige denken? För de is een heelen Mensk mähr van Belang äs tain daute Helden!

We will dann wull vandage so’n Polsist sien, de alle Dage un üöwerall Denst maken sall, daomet annere Lüe iähr Plaseer häbt. De Politikers willt nu üöwerall mähr Polsisten häbben, aower dao söllt se iärst äs daoför suorgen dat düsse Manns- un Fraulüe mähr Geld kriegt un nich Hunnerte van Üöwerstunnen vüör sick hiärschuwen müët.

Waorüm giff dat nich mähr uësen Duorpschandarm so äs fröher? Wann wi Blagen to de Tiet äs met so’n lütket Motorrad düört Duorp föhrt sind, wao wi no viël to jung wäörn för den togehäörigen Schien, dao kamm de Schandarm un hät uës utschennt un daobie no seggt, he wull dat uëse Äöllern vertellen. Un siene eegenen Jungs kreegen wat an’n Nacken, un dat nich to knapp! Söcke Tieten sind vüöbie um kuomt nich wier.

Aower mannigeen van de Polsisten, de in Hambuorg iähren Kopp hinhaollen mossen, daihen so’n Pöstken äs Duorp-schandarm gään üöwerniëmen. Aower ick segg dat no eenmaol, dat et sowat nich mähr giff un dat et auk nich wierkümp.

Aower wat ick auk no wisse weet is düt: Wann bie de Footballspiële in de Bunnesliga Sunndagg för Sunndagg Dusende Polseibiamte vüör den Plass un mankst auk dao drin Denst maken müët, sollen de rieken Vereine auk daoför wat betahlen. Well sick för Milljonen Spiëlers ut de halwe Wiält kaupen kann, de sall auk daoför betahlen, dat de so genömten Fäns int Stadion kuomt, aohne dat et daobie krankenhuusriepe Mensken giff. Un van de so genömten Ultras soll’m af un an äs wecke int Kittken brengen, wann se wier Schliägerien antoggmakt häbt.

Dat Türkenvolk un Erdogan

De Türken makt uës graute Pien

met düssen Erdogan.

Met’t Volk willt wi gään fröndlick sien,

män nich met düssen Mann!

He lött kien Recht to in sien‘ Staot,

Justitia sitt in’n Knast.

He set‘t boll de Schafotte praot,

he is för’t Volk ne Last!

Sien Volk dööt uës all rieklick leed,

et gait alltied biärgaf,

un bolle ligg, äs ick et weet,

de Friehait daip int Graff!

He häölt nicks van Demokratie,

will ganz alleen regeeren!

Europas Länner, iärstan wi,

müët em äs Mores lehren!

Un kümp he dann nich to Verstand,

makt wi de Paoten dicht.

Wann’t Volk dann lieden mott int Land,

stellt wi em vüör ‘t Gericht!

Un wann’t uës so nich glücken kann,

sall em de Scheitan packen!

De sall dann düssen dullen Mann

getrost den Kopp afhacken!

Wahljaohr

Politikers staoht up un krait,

weil et nu üm iähr Pöstken gait.

Se willt up’t Niee naoh Berlin,

se willt int Parlament dao sien.

In de Partei sint se all lange,

män nu sint se so grülick bange,

of’t met iähr Pöstken wier wat wätt,

wann’m all de Stemmen düörtellt hät.

Se häbt bes nu ganz ächten siäten,

un willt sick met de Vüörnsten miäten.

Män de laot’t sick nich licht verdriewen,